Орталық Азия Қытайға қаржылық тәуелділікке түсуі мүмкін
- 18.12.2024 11:34
Орталық Азия елдері үшін негізгі сын-қатерлердің бірі Қытайға қаржылық тәуелді болу. Бұл пікірді аналитикалық несиелік рейтинг агенттігі (ACRA) осы аймақтың экономикалық дамуы туралы зерттеуінде атап өтті, деп хабарлайды LS.
ACRA агенттігі аймақ елдерінің ҚХР-ға қаржылық тәуелділігі артып келе жатқанын атап өтті. Бұл ретте, егер Қазақстан мен Өзбекстан үшін онша үлкен болмаса, онда Тәжікстан қарызды төлеу кезінде қиындықтарға тап болады. Мәселен, 2019 жылы берешекті өтеу үшін Тәжікстан қытайлық компанияға екі алтын кенішін игеру құқығын берді.
"ҚХР-ның Орталық Азия (ОА) елдерімен байланыс деңгейі де өсуде. 2013 жылдан бері өткізіліп келе жатқан " Қытай – Орталық Азия" ынтымақтастығының тұрақты форумдары аясында мемлекеттер шенеуніктер мен бизнесті ұсынды, алайда өткен жылы форум алғаш рет мемлекет басшылары деңгейінде өтті. Сиандағы осындай алғашқы форумда Қытай төрағасы Си Цзиньпин аймақ елдеріне ішкі қауіпсіздік пен ұлттық қорғанысты қолдауға көмек ұсынды", – делінген зерттеуде.
Агенттіктің мәліметінше, бұл мемлекеттер халықаралық саудаға көбірек тартылуда. Атап айтқанда, ресурстарға (газ, мұнай, уран, алтын және сирек жер металдарына) сыртқы сұраныс артқан.
Сонымен қатар, ACRA агенттігінде Қытаймен ынтымақтастықты кеңейту және қосылған құн тізбегі бойынша ілгерілету мақсатында ОА елдері қосылған құны неғұрлым жоғары өнім өндіру үшін ҚХР-мен бірлескен кәсіпорындар құруы, сондай-ақ, технологияларға қол жеткізу және бірлескен ғылыми жұмыс жүргізу қажет деп атап өтті.
"Бір жағынан, көлік инфрақұрылымына инвестициялар және өндірістік (өндіруші) қуаттарды құру Орталық Азияның экономикалық әлеуетін арттырады. Алайда, екінші жағынан, сыртқы қаржыландыру көздеріне тәуелділік мемлекеттік қарыздың тұрақтылығы немесе салынған қуаттарды сыртқы инвестордың пайдасына иеліктен шығару қаупін арттыруы мүмкін. Бір несие берушіге және кейбір жылдардағы төлемдерге барынша шоғырлану мұндай алаңдаушылықты ұлғайтты. Сауданың жоғары географиялық шоғырлануы сыртқы сауда тәуекелдерін де арттырады", – дейді сарапшылар.
Олар сондай-ақ, мемлекеттердің жаһандық климаттың өзгеруіне, су-энергетикалық инфрақұрылымның тозуына және шекаралық қақтығыстарға байланысты тәуекелдерге осалдығын атап өтті.